• Czym są czujniki gazu?

• Jakie są rodzaje czujników gazu?

• Nasza wskazówka: utrzymanie i konserwować czujniki gazu

• Kryteria zakupu detektorów gazu - co jest ważne?

• FQ – najczęściej zadawane pytania dotyczące czujników gazu

Czym są czujniki gazu?

Czujniki gazu, zwane również detektorami gazu są bardzo podobne w budowie i sposobie działania do detektorów dymu, z tą różnicą, że ich zadaniem jest ostrzeganie o ulatniającym się gazie. Instalacja tego rodzaju czujników jest szczególnie wskazana w budynkach z ogrzewaniem gazowym i gazowymi piecykami do podgrzewania wody. Gaz, który ulatnia się z kuchenki, ogrzewania lub termy stanowi poważne zagrożenie, np. gaz ziemny zawiera wysoki udział palnego gazu metanowego. Ze względu na swoją wybuchowość wystarczy iskra, aby doszło do wybuchu. Toksyczne gazy, takie jak tlenek węgla, mogą prowadzić do zatrucia lub nawet śmierć.

Nie tylko gospodarstwa domowe, ale także pola kempingowe i przyczepy kempingowe z instalacją gazową, powinny być wyposażone w detektor gazu dla bezpieczeństwa.

Detektory gazu służą do wykrywania gazu w środowisku i wskazywania wycieku gazu poprzez wyzwolenie alarmu. Większość czujników wykorzystuje metodę gorącego drutu. Posiadają wewnątrz czujnika drut, który zaczyna świecić, gdy tylko przepłynie przez niego prąd. Jeśli w powietrzu znajduje się łatwopalny gaz i dotrze do gorącego drutu w określonym stężeniu, zapala się i pali.

W rezultacie zmienia się rezystancja drutu, co ostatecznie wyzwala alarm. Wartość oporu i stężenie gazu są ze sobą powiązane, ponieważ rezystancja zmienia się proporcjonalnie do ilości gazu.

Gaz składa się z węgla i tlenu (wzór molekularny: CO) i powstaje na skutek niepełnego spalania wszystkich paliw, m.in. gazu, węgla, drewna, ropy, oleju, benzyny, które spowodowane jest niedostateczną ilością tlenu niezbędnego do pełnego spalenia paliw. Tlenek węgla (CO), potocznie zwany czadem, jest bezwonnym, bezbarwnym, pozbawionym smaku silnie trującym gazem. Jego podwyższone stężenie w powietrzu nie może być wykryte wyłącznie przez ludzkie zmysły. Z tego powodu detektor CO powinien być zainstalowany w celu ochrony przed zatruciem wszędzie tam, gdzie znajdują się otwarte źródła spalania (kominek, piec) lub kocioł gazowy. Ponieważ tlenek węgla jest lżejszy od powietrza i unosi się do góry, ważne jest, aby zainstalować detektor czadu jak najwyżej lub jak najbliżej sufitu. W zależności od wielkości pomieszczenia i umiejscowienia potencjalnego źródła tlenku węgla zalecane są różne odległości i wysokości montażu. Aby można było odpowiednio wcześnie zareagować, nowoczesne detektory CO wskazują wartości tlenku węgla, które są jeszcze poniżej granicy zagrożenia, np. na wyświetlaczu LCD. Alternatywnie, generują one alarm wstępny.
 

Czujnik gazu ziemnego

Detektory gazu ziemnego zwykle ostrzegają przed metanem i etanem, ponieważ te dwa gazy należą do głównych składników gazu ziemnego. Metan i etan są bezwonne w swojej naturalnej postaci, ale często dodaje się do nich nieprzyjemny zapach, który wielu myli z typowym zapachem gazu. Sam zapach nie jest jednak wiarygodnym wskaźnikiem w celu wykrycia wycieku tych gazów.

Zmysł węchu jest mocno ograniczony, zwłaszcza podczas snu. Jeśli dodatkowo znajdujemy się w innym pomieszczeniu niż źródło wycieku, to to istnieje ryzyko, że uwolniony gaz ziemny zostanie zauważony zbyt późno. Podobnie jak alarmy tlenku węgla, detektory gazu ziemnego również należy zainstalować w najwyższych miejscach pomieszczenia. Wynika to z faktu, że gaz ziemny jest lżejszy od powietrza i dlatego unosi się do góry. Jako wskazówkę dotyczącą wysokości montażu podano około 30 cm poniżej sufitu.
 

Czujnik propanu i butanu

Propan i butan są używane do ogrzewania, gotowania i chłodzenia. To gazy ciekłe, co oznacza, że zostały skroplone przez sprężanie. Są cięższe od powietrza i opadają w przypadku wycieku, z tego powodu detektory propanu i butanu powinny być instalowane w pobliżu podłogi. Jako wartość orientacyjną przyjmuje się 30 cm powyżej podłoża.

Zasadniczo każdy detektor gazu powinien być zamocowany w pewnej odległości od ściany bocznej lub od mebli, tak aby gaz mógł docierać do urządzenia z każdej strony. Ponadto czujniki gazu powinny być umieszczone blisko, ale nie za blisko źródła gazu , aby zapobiec fałszywym alarmom.

Należy również unikać bezpośredniej bliskości okien, drzwi, systemów wentylacyjnych i okapów kuchennych. Istnieje przy tym ryzyko, że wyciek gazu spowodowany mieszaniem się ze świeżym powietrzem zostanie wykryty bardzo późno. W innych miejscach stężenie może być już bardzo wysokie.

Nie ma zbyt wielu kryteriów, które pozwalają odróżnić od siebie czujniki czadu lub gazu.

W sprzedaży dostępne czujniki pozwalające na wykrywanie wielu rodzajów gazów (np. tlenek węgla-metan-propan-butan), to należy pamiętać, że gazy skroplone mają inną gęstość niż tlenek węgla i gaz ziemny, a zatem są inaczej rozprowadzane w całym pomieszczeniu. Z tego powodu należy zainstalować co najmniej dwa urządzenia – jedno w pobliżu podłogi, a drugie sufitu.

Ponadto, wybierając czujnik CO lub inny detektor gazu, ważne jest, aby alarm był wystarczająco głośny. Urządzenie powinno generować głośność co najmniej 80 dB, aby sygnał akustyczny nadal był słyszalny w pomieszczeniu obok.

Ważną rolę odgrywa również zasilanie czujnika. Detektor CO jest często zasilany za pomocą baterii, dzięki czemu można go zamontować w dowolnym miejscu w pomieszczeniu. Takie rozwiązanie jest szczególnie praktyczne w przypadku czujników gazu, które muszą być zainstalowane na suficie lub wyżej położonych miejscach, gdzie nie ma dostępu do gniazdka elektrycznego.

Modele zasilane z sieci elektrycznej posiadają dodatkowo baterie lub akumulatory, które mogą być używane jako awaryjne źródło energii. Dzięki temu można mieć pewność, że alarm będzie wyzwolony również w przypadku awarii zasilania.