Dobry dźwięk to rozrywka w domu i konieczność w wielu branżach. Czy to w samochodzie, czy w kinie domowym, czy w systemach PA na koncertach plenerowych i w studiach nagraniowych: niezbędne są odpowiednie głośniki.
Poza głośnikami nisko- i średniotonowymi, potrzebne są także głośniki wysokotonowe.
W naszym poradniku dowiesz się, co odróżnia głośniki wysokotonowe od średniotonowych i niskotonowych, jakie są rodzaje tych głośników i na co jeszcze należy zwrócić uwagę, aby uzyskać doskonały dźwięk.
Warto wiedzieć: Głośniki pełnozakresowe
Głośniki pełnozakresowe warto stosować do użytku prywatnego. Pokrywają one pasmo przenoszenia od 40 do 20 000 Hz, aby odtworzyć niskie i wysokie tony w obrazie dźwiękowym. Nie należy jednak oczekiwać wysokiej klasy dźwięku.
Istnieją różne zasady działania głośników hi-fi. Najpopularniejszym z nich jest napęd elektromagnetyczny. W tym przypadku siły magnetyczne są wykorzystywane do generowania zmiennego pola. Wprawia to w ruch cewkę, która z kolei powoduje drgania membrany.
Podczas gdy wszystkie głośniki niskotonowe wykorzystują wyłącznie tę zasadę działania, głośniki wysokotonowe mogą również działać zgodnie z zasadą piezoelektryczną. Zamiast napędu elektromagnetycznego stosowany jest materiał krystaliczny. Pod wpływem energii odkształca się on i wibruje. Wibracje są z kolei przenoszone na membranę. Ze względu na ten tryb pracy, takie urządzenia są określane jako piezoelektryczne głośniki wysokotonowe lub głośniki piezoelektryczne.
Głośniki piezoelektryczne stanowią doskonały wybór dla systemów PA, w których dźwięk musi docierać do dużego tłumu. Modele mini stosuje się również, gdy smartfony, notebooki lub tablety muszą być wyposażone w solidny dźwięk. Zaletą jest tutaj niskie zużycie energii.
Piezoelektryczne głośniki wysokotonowe są jednak rzadko stosowane w prywatnych systemach hi-fi. Dźwięk jest często ustawiany głośniej niż w przypadku urządzeń mobilnych, ale same głośniki są zdecydowanie mniejsze niż w systemach PA, przez co jakość dźwięku nie jest satysfakcjonująca. Jeśli system jest podkręcony, głośniki wysokotonowe szybko wytwarzają metaliczne i nieczyste dźwięki.
Warto wiedzieć:
Konstrukcja głośnika wysokotonowego jest mniejsza niż średniotonowego i niskotonowego, co wynika ze sposobu ich pracy. Membrana wymaga mniejszego ruchu dla wysokich tonów, dlatego może być mniejsza.
Istnieją trzy różne typy głośników wysokotonowych, z których każdy ma swoje zalety i wady.
Wstęgowy głośnik wysokotonowy
We wstęgowych głośnikach wysokotonowych jako membrana wykorzystywana jest folia aluminiowa. Znajduje się ona w urządzeniu niczym wstążka, a ponieważ aluminium przewodzi prąd, generowane pole magnetyczne działa równomiernie na całą membran
Odpowiednie właściwości impulsowe przekładają się na czysty obraz dźwiękowy w przypadku wysokich tonów. Nie ma prawie żadnych zniekształceń nawet przy najwyższych częstotliwościach.
Produkcja tych głośników jest jednak bardziej wymagająca, co znajduje odzwierciedlenie w cenie. Impedancja jest również niska.
Kopułkowy głośnik wysokotonowy Hi-Fi
Kopułkowe głośniki wysokotonowe hi-fi są stosowane głównie w głośnikach średniotonowych i niskotonowych, gdzie określa się je mianem głośników stożkowych. Niektórzy producenci używają ich jednak również w tanich głośnikach wysokotonowych. Posiadają one membranę o krzywiźnie przypominającej kopułkę, od której wzięła się ich nazwa.
Cewka drgająca znajduje się bezpośrednio na zewnętrznej krawędzi stożka, co zapewnia jednolite pasmo przenoszenia, a tym samym dobre rozchodzenie się dźwięku.
Chociaż zakrzywienie membrany jest dobre dla kąta dyspersji, czułość jest nadal przeciętna. Jakość dźwięku zależy w dużej mierze od jakości membrany, co z kolei może wpływać na cenę.
Głośnik wysokotonowy tubowy
Głośnik wysokotonowy tubowy zawdzięcza swoją nazwę charakterystycznemu kształtowi lejka. Stożek znajduje się bezpośrednio za tubą i generuje dźwięk, a gdy fale dźwiękowe przemieszczają się przez lejek, tuba działa jak naturalny wzmacniacz.
Dzięki wysokiej efektywności, tubowy głośnik wysokotonowy jest idealny do systemów PA i dlatego stanowi część typowego asortymentu koncertów plenerowych.
Jednak obraz dźwiękowy nie jest odpowiednio zbalansowany do użytku prywatnego i powoduje typowe zniekształcenia dźwięku.
Ze względu na różne konstrukcje, poszczególne typy głośników wysokotonowych oferują różne zalety, które są korzystne przy projektowaniu systemu nagłośnienia. Ma to szczególne znaczenie w przypadku konstruowania własnych głośników. Podczas wymiany uszkodzonego głośnika wysokotonowego należy zawsze stosować zamiennik o tej samej zasadzie działania i tych samych wartościach elektrycznych, aby nie wpływać negatywnie na dźwięk.
Podczas zakupu głośnika wysokotonowego ważna jest decyzja, czy ma on zostać zainstalowany jako ulepszenie istniejących głośników, używany w profesjonalnym studiu nagraniowym, czy jako część samochodowego systemu hi-fi do przenoszenia dźwięku w samochodzie.
Impedancja jest ważnym wskaźnikiem. Podawana jest w omach i opisuje opór elektryczny. Im więcej omów podanych przez producenta, tym wyższa impedancja.
W praktyce oznacza to, że wraz ze wzrostem liczby omów, przy tym samym napięciu płynie coraz mniej prądu. Podczas gdy głośniki średniotonowe i niskotonowe mogą mieć impedancję od 4 do 50 omów, głośniki wysokotonowe mają impedancję od 4 do 8 omów.
Oprócz impedancji należy również zwrócić uwagę na RMS (Root Mean Square) i maksymalną obciążalność. Obie wartości podawane są w watach.
RMS to średnia wartość osiągalnej mocy. Niektóre niedrogie głośniki wysokotonowe mają tylko 2 W RMS, podczas gdy modele z wyższej półki mają od 150 do 200 W.
Maksymalna obciążalność wskazuje wartości szczytowe, które nie powinny być używane w sposób ciągły, ale mogą być osiągnięte przez głośnik. Głośniki wysokotonowe mają moc od 3 do 300 W, przy czym 100 W jest dobrą wartością orientacyjną.
Praktyczna wskazówka: Wymiana głośników wysokotonowych
Jeśli głośniki mają kilka przetworników wysokotonowych, wszystkie z nich powinny być zawsze wymieniane w tym samym czasie. W przeciwnym razie może nie zostać osiągnięty najlepszy możliwy dźwięk.