Systemy Zdalnego przełączania instalacji umożliwiają zwiększenie wygody w codziennym życiu prywatnym i zawodowym. Mogą być one wykorzystywane do bezprzewodowego sterowania odbiornikami elektrycznymi - roletami, bramami garażowymi czy oświetleniem.
W naszym poradniku przeczytasz więcej o budowie, funkcjonalności i obszarach zastosowań systemów łączności bezprzewodowej oraz dowiesz się, na co zwrócić uwagę przy ich zakupie.
Systemy instalacyjne sterowane radiowo umożliwiają bezprzewodowe włączanie i kontrolowanie urządzeń elektrycznych, co pozwala na wygodniejsze organizowanie pracy i procesów operacyjnych. Składają się one głównie z nadajnika i odbiornika, które komunikują się ze sobą za pomocą sygnału radiowego. Odbiornik wyposażony jest w jedno lub więcej wyjść przekaźnikowych, do których można podłączyć obwody, urządzenia lub instalacje, które mają być sterowane. Dzięki temu możliwe jest wygodne włączanie światła, podnoszenie rolet czy zamykanie bram garażowych za pomocą pilota.
W przeciwieństwie do inteligentnych wtyczek (Smart Plugs), czyli adapterów z modułem radiowym umieszczanych między gniazdkiem a urządzeniem, odbiorniki systemów instalacyjnych sterowanych radiowo są przeznaczone do stałego montażu. W zależności od modelu i zastosowania, przekaźniki radiowe instaluje się w skrzynkach przyłączeniowych, rozdzielniach, na szynach montażowych w rozdzielnicach lub w skrzynkach bezpiecznikowych.
Zastosowania systemów sterowania radiowego są bardzo różnorodne. Mogą być używane do zdalnego sterowania napędami bram garażowych i wjazdowych, otwieraczami drzwi, systemami dostępowymi, roletami, markizami, żaluzjami czy oświetleniem wewnętrznym i zewnętrznym. Ponadto pozwalają na obsługę urządzeń elektrycznych, hydraulicznych i pneumatycznych, takich jak sterowanie pompami ogrodowymi i wodnymi, systemami nawadniania oraz urządzeniami wentylacyjnymi i klimatyzacyjnymi.
Radiowy system przełączania zawsze składa się z co najmniej jednego nadajnika radiowego i jednego przekaźnika radiowego jako odbiornika. Oba komponenty są ze sobą zsynchronizowane w celu uruchomienia. Zazwyczaj wystarczy aktywować tryb programowania na odbiorniku i nacisnąć odpowiedni przycisk na nadajniku.
Nieco mniej wygodna jest konfiguracja systemów z przełącznikami DIP. W takim przypadku nadajnik i odbiornik są synchronizowane za pomocą małych przełączników znajdujących się w obudowie. Liczba nadajników, które można przypisać do jednego odbiornika radiowego, zależy od konkretnego modelu. Niektóre przekaźniki obsługują do 12 nadajników, inne nawet do 30, 60 lub więcej.
Nadajniki radiowe dostępne są w różnych formach. Klasycznym rozwiązaniem są piloty i ręczne nadajniki, które często mają wielkość breloka do kluczy. Istnieją również nadajniki, które można zamontować na ścianie, przypominające zwykłe włączniki światła i obsługiwane w podobny sposób. Ten typ przełącznika radiowego świetnie sprawdza się w modernizowanych budynkach, ponieważ instalacja odbywa się bez konieczności skomplikowanego okablowania i kucia ścian.
Ilość obwodów, urządzeń lub systemów, które można podłączyć do przekaźnika radiowego i sterować niezależnie, zależy od liczby dostępnych kanałów. Ogólna zasada mówi, że każdy obwód – czy to lampa, gniazdko, brama czy markiza – wymaga osobnego kanału. Standardowo odbiorniki radiowe umożliwiają indywidualne sterowanie kanałami, choć niektóre modele oferują także możliwość ich jednoczesnego, zsynchronizowanego sterowania.
Nadajniki i odbiorniki systemów bezprzewodowych do instalacji komunikują się za pomocą pasm częstotliwości 433 MHz lub 868 MHz. Oba te zakresy są bezlicencyjne i mogą być użytkowane bezpłatnie. Pasmo 433 MHz jest jednak bardziej podatne na zakłócenia, ponieważ wiele urządzeń działa w tym zakresie bez regulacji, często z dużą mocą nadawczą. W związku z tym mogą częściej występować interferencje. Pasmo częstotliwości 868 MHz podlega regulacjom zgodnie z wytycznymi Federalnej Agencji Sieci. Pojedyncze urządzenia radiowe nie mogą wykorzystywać więcej niż 1% obciążenia sieci na kanał, aby zapobiec trwałemu przeciążeniu. Dzięki temu można oczekiwać mniejszej liczby zakłóceń od innych urządzeń radiowych w otoczeniu. Do zastosowań wymagających wysokiego poziomu bezpieczeństwa, takich jak systemy alarmowe, preferowane jest pasmo 868 MHz. Niektóre systemy bezprzewodowe są dostosowane do działania w obu pasmach lub posiadają funkcję Frequency Hopping, co pozwala na przełączenie się na inną częstotliwość w przypadku zakłóceń.
Istotnym parametrem w kontekście zdalnego sterowania jest zasięg systemu bezprzewodowego. Określa on maksymalną odległość, na jaką nadajnik może sterować odbiornikiem. Zasięg systemów bezprzewodowych może się znacznie różnić, wahając się od 30 do nawet 1000 metrów. Należy jednak pamiętać, że podawane wartości dotyczą optymalnych warunków, takich jak otwarta przestrzeń bez zakłóceń. Pola elektromagnetyczne, inne urządzenia bezprzewodowe oraz przeszkody, takie jak ściany z żelbetu, metalowe ogrodzenia czy szklane drzwi, mogą ograniczać rzeczywisty zasięg. Dlatego faktyczny zasięg jest zazwyczaj znacznie mniejszy od deklarowanej maksymalnej wartości.
Systemy radiowego sterowania przeznaczone do profesjonalnych zastosowań są wyposażone w liczne funkcje bezpieczeństwa, które zapewniają zdalne włączanie i wyłączanie urządzeń elektrycznych w sposób odporny na podsłuch i manipulacje. Ma to szczególne znaczenie w aplikacjach takich jak kontrola dostępu. W przypadku sterowania bramami garażowymi, wjazdowymi lub wejściami do obiektów przemysłowych czy firmowych, kluczowe jest uniemożliwienie dostępu osobom nieuprawnionym.
Producenci systemów radiowego sterowania wykorzystują różne metody zabezpieczeń, na przykład kodowane sygnały nadawcze, które są modulowane według określonego klucza. Urządzenia o wyższym poziomie bezpieczeństwa stosują szyfrowaną transmisję sygnału w połączeniu z metodą zmiennego kodu (Rolling Code). W tym przypadku nadajnik i odbiornik muszą się wzajemnie autoryzować przy użyciu kodu, który zmienia się po każdym poleceniu. Dzięki temu trudniej jest przechwycić sygnał z zewnątrz. System kodowania działa w określonej kolejności – po wydaniu polecenia ostatnio użyty kod staje się nieaktywny, a system przechodzi do następnego. Gdy wszystkie kody zostaną wykorzystane, proces rozpoczyna się od początku.
Bei der Auswahl eines Installations-Funkschaltsystems sind mehrere Faktoren zu beachten. Dazu zählen zum einen die Sendefrequenz und Reichweite. Zwar macht man mit Empfängern und Sendern, die das 433-MHz-Band nutzen, nichts verkehrt, es kann jedoch zu störenden Interferenzen kommen. Mehr Zuverlässigkeit bieten Systeme, die mit dem 868-MHz-Band arbeiten. Gerade an Standorten, an denen mit größeren Funkstörungen auf dem 433-MHz-Band zu rechnen ist, sind 868-MHz-Funksysteme die bessere Wahl.
To, jak duży powinien być zasięg, zależy od odległości, na jaką odbiornik ma być sterowany. Również cel zastosowania odgrywa istotną rolę. Na przykład sterowanie napędami bram i garaży na rozległym terenie firmy wymaga prawdopodobnie większego zasięgu niż sterowanie oświetleniem w przestrzeni biurowej typu open space, przy czym należy uwzględnić także indywidualne potrzeby użytkowników. Ważne jest, aby pamiętać, że maksymalny zasięg może być ograniczony przez czynniki środowiskowe i często nie osiąga wartości podawanej przez producenta. Przy instalacji i montażu należy uwzględnić warunki budowlane oraz potencjalne przeszkody. Na przykład montaż przekaźnika radiowego w metalowej szafie rozdzielczej może prowadzić do zmniejszenia zasięgu. W takich przypadkach pomocne mogą być zewnętrzne anteny.
Kolejnym ważnym aspektem jest odpowiednie dobranie systemu sterowania radiowego. Kluczowe jest tutaj, ile nadajników można przypisać do jednego odbiornika oraz ile kanałów posiada odbiornik. Pod kątem możliwości rozbudowy warto już na etapie zakupu zaplanować dodatkowe kanały, które można wykorzystać w przyszłości do podłączenia nowych urządzeń. Przykład dla lepszego zrozumienia: jeśli planujesz zainstalować system sterowania radiowego do otwierania i zamykania jednej bramy garażowej, wystarczy przekaźnik radiowy z jednym kanałem. W przypadku większego garażu z trzema bramami, każda z osobnym napędem i wymagająca niezależnego sterowania, potrzebny będzie odbiornik z minimum trzema kanałami. Dzięki temu każdą z bram można otwierać i zamykać osobno.
Przechodząc do pilotów: w przypadku garażu z trzema bramami można założyć, że istnieją trzy pojazdy, w których każdy powinien mieć dostęp do pilota. W takiej sytuacji rozważyć można dwa warianty. Pierwsza opcja to zastosowanie pilota jednokanałowego dla każdej bramy. Dla trzech pojazdów potrzebne będą trzy piloty, dzięki czemu każda uprawniona osoba będzie mogła zdalnie obsługiwać przypisaną jej bramę. Druga opcja to pilot wielokanałowy, posiadający co najmniej trzy kanały. W tym przypadku również wymagane będą trzy piloty dla trzech pojazdów. Każdy kanał programowany jest pod konkretną bramę, co pozwala każdej osobie na obsługę przypisanego jej wejścia. Choć ten wariant może wydawać się bardziej skomplikowany, oferuje większą elastyczność. Na przykład, jeśli ktoś wynajmuje dwa z trzech miejsc garażowych, pilot wielokanałowy można przeprogramować tak, by umożliwiał obsługę obu bram niezależnie lub jednocześnie za pomocą jednego urządzenia.
Należy również uwzględnić specyfikacje techniczne i parametry elektryczne komponentów systemu. Do kluczowych kwestii należy maksymalne obciążenie przekaźnika radiowego, którego nie wolno przekraczać podczas podłączania urządzeń do sterowania.
Jeśli chodzi o funkcje bezpieczeństwa, zaleca się stosowanie systemów radiowych z sygnałami szyfrowanymi i wykorzystujących technologię zmiennego kodu (Rolling Code). Takie rozwiązania skutecznie chronią przed kradzieżą kodów, utrudniając dostęp osobom nieuprawnionym. Szczególnie w przypadku zastosowań krytycznych lub wymagających zwiększonego bezpieczeństwa, takich jak kontrola dostępu, warto zwrócić szczególną uwagę na te aspekty. Istotne jest, aby nadajnik i odbiornik mogły się komunikować tylko wtedy, gdy korzystają z tej samej częstotliwości i tego samego standardu szyfrowania. Warto pamiętać, że wielu producentów stosuje własne, dedykowane technologie, co często uniemożliwia kompatybilność urządzeń różnych marek.
Wiele przekaźników umożliwia ustawienie trybu pracy jako przełącznik, przycisk lub tryb przełączania (toggle). W trybie przycisku wyjście przekaźnika jest aktywne tylko wtedy, gdy przycisk na pilocie jest wciśnięty. Po jego zwolnieniu wyjście automatycznie wraca do pozycji początkowej, a pilot działa jak zdalny przycisk chwilowy.
W trybie przełącznika sytuacja wygląda nieco inaczej – naciśnięcie przycisku na pilocie powoduje trwałe ustawienie wyjścia przekaźnika. Wyjście wraca do pierwotnej pozycji dopiero po wciśnięciu innego przycisku, co sprawia, że pilot działa jak zdalny przełącznik.
Tryb przełączania (toggle) również jest wariantem przełącznika, lecz z tą różnicą, że każde naciśnięcie tego samego przycisku na pilocie naprzemiennie zmienia stan wyjścia przekaźnika między aktywnym a nieaktywnym.
Co oznacza transmisja dwukierunkowa dla nadajników i odbiorników radiowych?
W przypadku transmisji dwukierunkowej sygnały radiowe są wymieniane w dwóch kierunkach: od nadajnika do odbiornika i od odbiornika do nadajnika. W ten sposób nadajnik radiowy otrzymuje informację zwrotną od odbiornika radiowego, że sygnał dotarł. Informacja ta jest wskazywana na przykład przez wizualny sygnał zwrotny, taki jak dioda LED na nadajniku. Daje to pewność, że polecenie zostało wykonane. W przypadku transmisji jednokierunkowej nadajnik radiowy nie otrzymuje żadnego potwierdzenia od odbiornika, ponieważ sygnały nie są przesyłane z powrotem.
Czy warto kupić zestaw nadajnik/odbiornik radiowy?
Tak, ponieważ możesz mieć pewność, że komponenty zestawu radiowego są ze sobą kompatybilne - tj. nadają na tej samej częstotliwości i używają tego samego standardu szyfrowania, o ile pracują z zaszyfrowanymi sygnałami.
Co należy wziąć pod uwagę przy wyborze ręcznych nadajników radiowych?
Przy zakupie ręcznych nadajników radiowych istotną rolę odgrywają ich rozmiar, cechy i zakres funkcji. Większość nadajników ręcznych jest mała i poręczna, działa na baterie i jest stosunkowo energooszczędna. Piloty zdalnego sterowania z wyświetlaczem pokazującym numer kanału są bardzo łatwe w użyciu. Pozwala to na prostsze sterowanie konkretnymi kanałami. Korzystne są uniwersalne nadajniki ręczne, które można ustawić na różne częstotliwości radiowe. Nie są one jednak automatycznie kompatybilne z każdym odbiornikiem, ponieważ procedura bezpieczeństwa również musi być identyczna.
Czy systemy bezprzewodowego przełączania instalacji można zintegrować z systemami inteligentnego domu?
Wiele instalacyjnych bezprzewodowych systemów przełączających jest zaprojektowanych do integracji z platformami inteligentnego domu i obsługuje wspólne protokoły. Dzięki temu mogą one komunikować się z innymi inteligentnymi urządzeniami i być kontrolowane razem z nimi.