Porady
Lutownice gazowe są uniwersalne i mogą być używane niezależnie od zasilania. W zależności od modelu nadają się do delikatnych prac w branży elektronicznej lub do miękkiego i twardego lutowania metali. W naszym poradniku poznasz zalety i wady lutownic gazowych oraz dowiesz się, co jest ważne przy ich zakupie.
Przy lutowaniu gazowym jako narzędzia stosuje się lutownice i palniki gazowe lub lampy lutownicze. Za pomocą zestawu do lutowania gazowego można wykonać wszystkie zadania, które są możliwe do wykonania za pomocą lutownicy elektrycznej. Narzędzie zawiera zbiornik lub nabój wypełniony gazem, butanem. Podobnie jak w przypadku zwykłej zapalniczki, gaz zapalany jest przez zapłon piezoelektryczny. Powstały płomień podgrzewa następnie grot lutowniczy. W przypadku palnika gazowego lub lampy lutowniczej lutowanie odbywa się przy otwartym płomieniu. Te narzędzia nie nadają się do lutowania małych elementów elektronicznych, ale są używane na przykład do lutowania rur miedzianych. Są też zestawy lutownic, w których można zdjąć grot lutowniczy i pracować z otwartym płomieniem.
Do lutowania miękkiego stosuje się zazwyczaj gaz butan. Z kolei do lutowania twardego stosuje się mieszaninę butanu i tlenu lub acetylenu i tlenu, aby uzyskać wymagane wyższe temperatury.
Jedną z zalet lutownic zasilanych gazem do zapalniczek butanowych jest ich duża elastyczność. Można je stosować w dowolnym miejscu i nie jest wymagane dodatkowe zasilanie. Należy jednak zauważyć, że chociaż temperatura takich lutownic może być regulowana, podlega ona znacznym wahaniom. Do lutowania wrażliwych elementów elektronicznych lepszym wyborem jest więc precyzyjnie regulowana elektryczna stacja lutownicza. Z drugiej strony, grot lutownicy gazowej osiąga temperaturę roboczą szybciej niż jej elektryczny odpowiednik. Dodatkowo nie posiada denerwującego kabla podczas pracy. Ze względu na wysoką możliwą temperaturę, zestaw do lutowania gazowego jest również idealny do usuwania połączeń lutowanych, które nie są już potrzebne.
Różnica między lutowaniem twardym a miękkim polega na temperaturze, jaką należy zastosować podczas tego procesu oraz na używanym lutowiu. O lutowaniu miękkim mówimy, gdy temperatura robocza jest niższa niż 450°C. Natomiast lutowanie twarde wiąże się z temperaturą pomiędzy 450 a 900°C. Rzeczywiste połączenie jest wykonywane przez lut, który tworzy powierzchniowy stop z materiałem podstawowym.
Procesy lutowania mogą być stosowane na wielu różnych materiałach. W połączeniu z uniwersalnymi lutami i topnikami można lutować np. miedź i nikiel, jak również odpowiednie stopy, stale, metale szlachetne i materiały żelazne przy użyciu zwykłych procesów lutowniczych. Z kolei w przypadku aluminium, stopów aluminium, metali twardych i materiałów takich jak chrom, wolfram i tantal wymagane są specjalne lutownice i topniki. Tytan, cyrkon, beryl, a nawet szkło i ceramika także mogą być lutowane, ale oprócz odpowiednich lutów i topników wymagane są specjalne procesy lutowania.
Przed zakupem należy zadać sobie pytanie, które narzędzie jest faktycznie potrzebne: zestaw lutownic gazowych, palnik gazowy czy lampa lutownicza? Należy wziąć pod uwagę maksymalną osiągalną temperaturę. Kolejnym ważnym kryterium jest zawartość gazu, od której zależy również czas pracy. Szczególnie praktyczne są zestawy, które oprócz lutownicy zawierają przydatne akcesoria. Dla każdego zastosowania znajdzie się odpowiedni zestaw: oferta obejmuje niedrogie zestawy podstawowe, jak i profesjonalne zestawy do lutowania gazowego w najwyższej jakości i z bogatym wyposażeniem. Szczególnie praktyczne dla majsterkowiczów są lutownice, które umożliwiają zdjęcie grotu do lutowania otwartym płomieniem. Ze względu na swoją elastyczność, urządzenia te doskonale nadają się np. do tworzenia modeli. W naszym asortymencie znajduje się duży wybór różnych lutownic i lamp lutowniczych, a także pasujących do nich akcesoriów.
Nasza praktyczna rada: zadbaj o odpowiednią wentylację!
Podczas spalania butanu powstają szkodliwe dla zdrowia gazy. Z tego powodu lutownic gazowych i palników gazowych nie wolno używać w zamkniętych i niewentylowanych pomieszczeniach. Dlatego podczas lutowania należy zawsze zapewnić odpowiednią wymianę powietrza w pomieszczeniach, w których się pracuje.
Jakie są różnice między lutowaniem a spawaniem?
W lutowaniu nie przekracza się tzw. temperatury solidus. Oznacza to, że materiał bazowy nie jest stopiony. Połączenie między dwoma elementami jest wykonywane wyłącznie przez lut, który tworzy stop powierzchniowy z obiema częściami. Zaletą takiego rozwiązania jest to, że właściwości materiału bazowego pozostają niezmienione. Jednak połączenie lutowane zazwyczaj nie jest tak sprężyste jak spawane. Podczas spawania następuje znaczne przekroczenie temperatury solidus i stopienie materiału podstawowego. Połączenie spawane jest zazwyczaj tak wytrzymałe, jak sam materiał podstawowy. Jednak wysokie temperatury mogą powodować wypaczanie się materiału.
Na co należy zwrócić uwagę przy lutowaniu miękkim rur miedzianych?
Najpierw przytnij miedzianą rurkę do odpowiedniej długości. Następnie pierwszym krokiem jest gratowanie powierzchni. Dzięki temu minimalizuje się późniejszy szum przepływu i unika się punktów ataku korozji. Przed nałożeniem topnika należy oczyścić powierzchnię lutowniczą za pomocą specjalnej fizeliny czyszczącej. Następnie można nasunąć złączkę i podgrzać lutowane połączenie palnikiem. Po osiągnięciu odpowiedniej temperatury wiele topników zmienia kolor z szarego na srebrny. Teraz można nałożyć lut na krawędź kształtki. Lut topi się i jest wciągany przez działanie kapilarne między rurą a złączką. Upewnij się, że nie poruszasz teraz rury, aby połączenie lutowane nie pękło. Po ostygnięciu złącza można zamontować rurę i poddać ją działaniu ciśnienia.