Porady
Niezawodne wtyczki i gniazda zasilania o wysokiej jakości wykonania zapewnią bezprzerwowe zasilanie we wszystkich elementach elektronicznych. Złącza z umiejscowionymi w oprawie wyłącznikami pozwalają wybrać urządzenia podłączone do zasilania. Szeroki asortyment produktów pozwala również na wybór złączy wtykowych zasilających specjalnego przeznaczenia.
Z wtyczkami i złączami sieciowymi mamy do czynienia niemal codziennie. Choć może się to wydawać banalne, te elementy instalacji elektrycznej podlegają rygorystycznym normom i wymaganiom. Zapewniają one bezpieczne doprowadzanie do urządzeń i maszyn prądu sieciowego, który może zagrażać życiu. W naszym poradniku przedstawiamy różne rodzaje wtyczek i złączy sieciowych, które są standardem w Europie.
Wtyczki sieciowe to męskie złącza służące do dystrybucji zasilania do urządzeń elektrycznych. Są one podłączane do gniazdek i pobierają z nich prąd. Styki są zwykle wykonane z mosiądzu i pokryte cyną lub niklem. Materiały te tworzą mechaniczne i elektryczne połączenie z siecią zasilającą. Wtyczki mają styk pod napięciem, styk neutralny i często także styk uziemiający. Styk pod napięciem jest podłączony do zewnętrznego przewodu kabla, a styk neutralny do przewodu neutralnego. Uziemienie - jeśli występuje we wtyczce - następuje poprzez przewód ochronny. Przewody w kablach zasilających są zazwyczaj oznaczone kolorami: żyła zewnętrzna jest brązowa, żyła neutralna jest niebieska, a żyła ochronna jest żółto-zielona.
Złącza sieciowe są żeńskim odpowiednikiem wtyczki zasilania. Pod względem elektrycznym odpowiadają one gniazdku z izolowaną obudową i połączeniem kablowym. Podobnie jak wtyczka, mają one styki dla przewodu zewnętrznego i neutralnego oraz prawie zawsze styk przewodu ochronnego.
Wtyczka typu C lub Euro
Wtyczka euro jest używana we wszystkich krajach europejskich z wyjątkiem Wielkiej Brytanii, Irlandii, Malty i Cypru.
Typ C jest najczęściej używaną wtyczką sieciową na świecie. Nie jest uziemiona, nie jest spolaryzowana i ma dwa okrągłe bolce. Jest ona powszechnie znana jako wtyczka Euro, opisana w normie CEE 7/16. Styki mają długość 19 milimetrów i są wykonane z izolującego tworzywa sztucznego. Na końcu mają metalową część o długości 4 milimetrów, która zapewnia kontakt elektryczny. Są one oddalone od siebie o 18,6 milimetra przy podstawie i 17,5 milimetra przy gnieździe. Piny są stosunkowo elastyczne, dzięki czemu wtyczka pasuje do każdego gniazda, które może pomieścić okrągłe styki o długości od 4,0 do 4,8 milimetra w odległości od 17,5 do 19 milimetrów. Wtyczka Euro jest generalnie ograniczona do zastosowań klasy II, które wymagają prądu o natężeniu 2,5 A lub mniejszym. Ważne: Obudowy podłączonych urządzeń muszą być izolowane dookoła, tj. muszą być wykonane z nieprzewodzącego materiału, takiego jak plastik
Istnieje również druga, rzadziej używana wersja wtyczki typu C - znormalizowana w CEE 7/17) - która jest zaprojektowana dla 10 amperów lub 16 amperów. Styki mają taką samą długość jak w wersji 2,5 A, ale nie są izolowane i mają nieco większą średnicę, 4,8 milimetra zamiast 4 milimetrów. Prawie zawsze urządzenia, które nie muszą być uziemione, ale zużywają dużo energii, są wyposażone w ten typ wtyczki.
Wtyczka typu F lub wtyczka z uziemieniem
Typ F jest używany na przykład w Niemczech, Austrii, Holandii, Szwecji, Finlandii, Norwegii, Portugalii, Hiszpanii i Europie Wschodniej.
Złącze wtykowe jest znormalizowane w CEE 7/4 i posiada styk ochronny do uziemienia. Przeznaczone jest do urządzeń i maszyn z metalowymi obudowami lub częściami obudowy, które mogą zostać dotknięte przez użytkownika. Przypomina typ C, ale jest okrągłe i posiada wgłębienia z przewodzącymi zaciskami na górze i na dole w celu uziemienia urządzenia. Plastikowe wycięcia zapewniają stabilność w przypadku dużych i ciężkich wersji.
Złącze posiada dwa okrągłe piny o długości 19 milimetrów w odległości 15 milimetrów. Odległość między jednym z dwóch zacisków uziemiających a środkiem umownej linii łączącej dwa piny prądowe wynosi 16 milimetrów. Ponieważ typ CEE 7/4 umożliwia podłączenie w obu kierunkach, system połączeń jest niespolaryzowany. Oznacza to, że przewód zewnętrzny i przewód neutralny można podłączyć w dowolnym kierunku. Ten typ wtyczki jest używany do zastosowań do 16 amperów. Dodatkowo, urządzenia muszą być podłączone przewodowo do sieci lub za pomocą innej wtyczki o wyższej wartości znamionowej, takiej jak system IEC 60309..
Warianty złącza wtykowego typu F są w pełni kompatybilne z gniazdami typu E. To hybrydowy model zgodny z normą CEE 7/7, opracowany w celu zniwelowania różnic pomiędzy gniazdami typu E i F. Wtyczka ta posiada zaciski uziemiające po obu stronach gniazda typu F oraz gniazdo stykowe do podłączenia bolca uziemiającego gniazda typu E.
Dostępne są adaptery z dodatkowymi funkcjami, zapewniające ciągłą kompatybilność z typem F. Możliwe jest również podłączenie wtyczek typu C. Poniżej przedstawiono najważniejsze warianty:
Wtyk kątowy
Złącza kątowe są specjalnie zaprojektowane do ograniczonych przestrzeni. Mają one kąt 90 stopni i zapobiegają nadmiernemu zginaniu kabla.
Gumowa wtyczka
Do użytku na zewnątrz dostępne są wtyczki z gumową osłoną lub materiałem o podobnej odporności. Z reguły spełniają one wymogi klas IP54, IP54 lub IP68 i zapewniają co najmniej bryzgoszczelność.
Wtyczka przełączająca
Jeśli konieczne jest częste przerywanie zasilania bezpośrednio w gnieździe, dobrym wyborem są wtyczki z wbudowanym przełącznikiem. Zazwyczaj są one również wygięte pod kątem.
Złącza z pokrywą ochronną
Jako uzupełnienie gumowych zaślepek, złącze to posiada zarówno gumowy pancerz chroniący przed wodą rozpryskową i deszczową, jak i osłonę. Pozwala ona chronić wewnętrzne styki, gdy nie są one używane.
Wtyczka adaptera
Ten wariant wtyczki rozszerza połączenie gniazda o dodatkowe połączenia, tj. zastępuje kabel sieciowy dodatkowymi gniazdami, które służą jako przedłużenie. Ogólnie rzecz biorąc, ten typ adaptera ma gniazdo F ze stykiem uziemiającym i dwa gniazda w formacie wtyczki Euro.
Zasilacze wtykowe
Jest to zasilacz ze zintegrowaną wtyczką bezpieczeństwa lub wtyczką Euro. Dostępne są z okablowaniem specyficznym dla urządzenia oraz z jednym lub kilkoma gniazdami USB. Zasadniczo gniazda zasilaczy zapewniają zwykłe napięcie 5 V DC z różnymi prądami do ładowania przez USB.
Przełącznik pośredni ochrony osobistej
Komponenty te, znane również jako wyłączniki pośrednie PRCD - PRCD to skrót od Portable Residual Current Device - są przenośnymi wyłącznikami różnicowoprądowymi. Mogą być instalowane w przewodach połączeniowych urządzeń elektrycznych. Wyłączniki rozpoznają lub monitorują działanie przewodów ochronnych. Chronią one przed nieszczęśliwymi wypadkami w zakresie niskiego napięcia.