Strefa porad | Conrad Electronic

Lutownice (kolby lutownicze, stacje lutownicze) – to urządzenia służące do lutowania, czyli łączenia materiałów za pomocą stopu lutowniczego (spoiwa), które następnie łączy ze sobą elementy metalowe. Temperatura topnienia musi być niższa niż temperatura łączonych metali. Wykorzystywane podczas prac lutowniczych spoiwo to potocznie nazywana cyna. Pod tą nazwa kryje się naprawdę stop cyny (zwykle 60%) z innymi topnikami takimi jak srebro, miedź itp. Lutownice są niezastąpione przy pracy z elementami elektronicznymi i elektrotechnicznymi. Niektóre lutownice są również używane do spawania tworzyw sztucznych lub wycinania. Są one wykorzystywane zarówno przez hobbystów majsterkowiczów, jak i profesjonalistów.

Budowa lutownic

W budowie każdej klasycznej lutownicy możemy wyróżnić podstawowe elementy:

Uchwyt
Element grzejny
Grot mający bezpośredni styk ze spoiwem – lutem ( wyjątkiem są lutownice pracujące na zasadzie gorącego powietrza)

Podział lutownic

Biorąc pod uwagę temperaturę topnienia spoiwa można wyróżnić dwa typy lutowania: lutowanie miękkie i twarde. Lutowanie miękkie odbywa się w temperaturach poniżej 450°C (najczęściej w okolicach 250°C), natomiast lutowanie twarde powyżej 450°C.

Proces lutowania miękkiego stosuje się tam, gdzie największe znaczenie ma szczelność i dobra przewodność elektryczna połączenia, a nie jego wysoka wytrzymałość. Ta technika spajania jest obecnie szeroko stosowana w przemyśle elektronicznym, elektroinstalacyjnym, a także w przemyśle elektrotechnicznym, np. do lutowania obwodów płytek drukowanych.

Budowa i zasada działania oraz docelowe zastosowanie również determinuje podział urządzeń do lutowania. Lutownice można podzielić na kilka grup.

Lutownice grzałkowe (oporowe)

Działają dzięki wbudowanej grzałce wytwarzającej ciepło rozprowadzane później przez drut prowadzący do grota. Dzięki zasilaczowi, umieszczonemu osobno, i grotowi, który nie jest z nim połączony, lutownice grzałkowe są bardzo lekkie i nadają się do napraw amatorskich i hobbystycznych, jak i ogólnych prac z elementami elektronicznymi.

Lutownice grzałkowe mają możliwość wymiany grotów o różnych kształtach, co umożliwia dostosowanie urządzenia do aktualnych prac. Urządzenia te są niewielkie i poręczne w pracy. Koszt lutownic grzałkowych jest niewielki, co sprawia, że są idealne do zastosowań amatorskich i do wykonywania ogólnych prac przy elektronice.

Do grupy lutownic grzałkowych należy również lutownica kolbowa. Jej duży grot jest wykonany z metalu umożliwiającego łączenie większych elementów.

Lutownica kolbowa TOOLCRAFT SKD-3060

Lutownice transformatorowe

Wysoka temperatura jest w nich uzyskiwana poprzez przepływanie prądu o dużym natężeniu przez drut będący jednocześnie grotem. Ich nazwa pochodzi od transformatora, który jest jej integralną częścią. Lutownice dzięki zasilaniu sieciowemu i znajdującemu się wewnątrz obudowy drutowi szybko się nagrzewają. Są urządzeniami idealnymi do szybkiego lutowania i rozlutowywania grubych kabli i elementów o dużej powierzchni. Lutownice transformatorowe szybko się nagrzewają, jednak nie mają możliwości ustawienia dokładnej temperatury pracy. Wadą lutownic tego typu jest stosunkowo duża waga, przez co są mniej poręczne i mniej precyzyjne.

Lutownica pistoletowa transformatorowa Rothenberger Industrial RoQuick 230

Lutownice gazowe

Wysoką temperaturę grotu uzyskuje się poprzez podgrzewanie grotu palnikiem gazowym zasilanym gazem propan-butan. W zależności od modelu, lutownice gazowe sprawdzają się w precyzyjnych pracach lutowniczych, jak i typowych pracach warsztatowych, które nie wymagają bardzo wysokiej mocy. Przy ich wyborze warto zwrócić uwagę na pojemność zbiornika z gazem, który będzie determinował czas pracy lutownicy oraz regulację temperatury.

Lutownice gazowe nie wymagają zasilania z sieci elektrycznej. Dzięki temu idealnie nadają się do zastosowań mobilnych poza domem i warsztatem. Mają niewielkie wymiary, dlatego zmieszczą się w każdej torbie z narzędziami.

Lutownica gazowa TOOLCRAFT

Lutownice bateryjne

Są odmianą lutownic grzałkowych zasilanych poprzez baterie lub akumulatory. Urządzenia tego typu sprawdzają się w łączeniu elementów o niewielkich rozmiarach ze względu na niższą, w porównaniu do innych lutownic, moc. Lutownice doskonale sprawdzają się w zastosowaniach mobilnych: są lekkie, niewielkie i łatwe w transporcie. Zasilanie bateryjne lub akumulatorowe sprawia, że lutownice te są mniej wydajne niż sieciowe. Sposób zasilania determinuje również czas pracy lutownic akumulatorowych, który zwykle jest krótszy w porównaniu np. z lutownicami gazowymi. Z uwagi na konieczność wymiany baterii koszt ich eksploatacji jest stosunkowo wysoki. Alternatywnym rozwiązaniem jest jednak dokupienie akumulatorów wraz z ładowarką.

Lutownice na gorące powietrze, lutownice Hot-air

Urządzenia tego typu wykorzystują do pracy gorące powietrze, dzięki czemu nie ma fizycznego kontaktu lutownicy z lutowanymi elementami. Proces lutowania odbywa się poprzez nakierowanie generowanego gorącego powietrza na lutowane elementy. Jest to przydatne przy szczególnie delikatnych elementach. Świetnie sprawdzają się m.in. w rozlutowaniu podzespołów. Zdarza się, że lutownica na gorące powietrze jest zintegrowana ze stacją lutowniczą, przez co posiada zwykle dosyć duże wymiary.

Stacja lutownicza SMD na gorące powietrze TOOLCRAFT

Stacje lutownicze

Stacje lutownicze to złożone, profesjonalne urządzenia umożliwiające lutowanie. Posiadają wbudowane układy elektroniczne pozwalające na dokładną i płynną regulację oraz utrzymywanie temperatury. Stacje lutownicze regulowane posiadają regulację temperatury wraz z analogowym lub cyfrowym wyświetlaczem. Wyświetlacz natychmiast pokazuje wszystkie ważne informacje: aktualną temperaturę, siłę nagrzewania (za pomocą bargrafu) i zaprogramowaną temperaturę. Dzięki możliwości dostosowania temperatury do rodzaju lutowia wszystkie komponenty zostaną bezpiecznie i precyzyjnie przylutowane.

Powiązane kategorie: